رضا یعقوبی تا چندی پیش بسیار رایج بود که بگویند "نظر هر کس محترم است"، با گذر زمان مشخص شد که نمیشود نظر هر کسی محترم باشد. مردم از خود پرسیدند چطور میشود نظر یک داعشی به اندازهی نظر یک شخص فرهیخته محترم باشد؟ اما وقتی نوشتم نظر هر کس تا جایی محترم است که مزاحم "حقوق و آزادی دیگری" نباشد، اعتراض شد که اصلا چرا باید نظر کسی محترم باشد؟ گویا آن افراط منجر به این تفریط شده و رایج شده که بگویند "نظر هیچکس محترم نیست". اما مگر میشود نظر کسانی که نقش مهمی در بهبود عمل و نظر مردم دارند محترم نباشد؟ فرض کنید کسی مثل کریپکی با کسی مثل جان سرل اختلاف نظر داشته باشد. نظر هیچیک محترم نیست؟ البته که محترم هست. شکل درست بیان این اصل باید به نفی تقدس برگردد نه احترام. یعنی باید بگوییم "نظر هیچکس مقدس نیست" یا همانطور که گفتیم "نظر هر کس فقط تا جایی محترم است که مخل حقوق و آزادی دیگری نشود". این همان اصلی است که "برابری اخلاقی" و منزلت برابر افراد بر آن استوار است و مانع چنین افراط و تفریطی است. نیز، نظر طرف مقابل، در صورتی که دو شرط بالا را برآورده کند یا در موافقت با نظر ما موجب تقویت و تایید آن خواهد شد یا با مخالفت با نظر ما منجر به پی بردن به جوانب نادیده گرفته شده و جزئیات و اشکالات آن میشود، در نتیجه در هر دو صورت محترم خواهد ماند. اما محترم نبودن نظر همه به اندازهی محترم بودن نظر همه میتواند مانع گفتگو و اندیشهورزی شود. رادیکالیسم و افراطگرایی دامهای خودش را دارد که باید قدم به قدم مراقب آنها باشیم و از آنها پرهیز کنیم. آزادی بیان بر احترام به سخن و نظر دیگری استوار است، نه بر بیاحترامی آن. همچنین، آزادی بیان بر نامقدس بودن نظر دیگری استوار است، نه مقدس بودن آن.
نظرات